Polski Ład. Cyfryzacja mało ambitna

Cyfryzacja nie jest nadmiernie wyeksponowana w Polskim Ładzie. Nie figuruje wśród piątki głównych postulatów. Propozycje zmian są skromne, mało ambitne, wiele z nich już jest realizowanych. Brakuje nowych pomysłów.

Komentarz Aleksandry Musielak, ekspertki ds. cyfryzacji Konfederacji Lewiatan

Program zapowiada umożliwienie każdemu gospodarstwu domowemu do 2024 roku dostępu do szerokopasmowego internetu z możliwością modernizacji do prędkości dostępnej w gigabitach na sekundę. Ma również powstać system pozwalający załatwić zdalnie takie sprawy, jak wizyta w urzędzie lub osobisty odbiór listu poleconego. Rząd obiecuje też zwolnienie z opłaty skarbowej tych, którzy zdecydują się na realizowanie usługi publicznej w formie cyfrowej. To skromna, mało ambitna propozycja, brakuje nowych pomysłów.

Dostęp do szerokopasmowego internetu

Cieszymy się, że zapewnienie szybkiego dostępu do Internetu jest priorytetem w obszarze Cyber Polska 2025, bo to warunek sine qua non rozwoju nowych usług (inteligentne parkingi, optymalizacja ruchu pojazdów, inteligentne oświetlenie, rozwój gamingu), zapewnienia dobrej jakości już funkcjonujących usług (zdrowie, edukacja, praca zdalna). Szybki internet wiąże się z wyższą produktywnością i szybszym tempem rozwoju kraju, a przez to sprzyja przyspieszeniu odbudowy gospodarki po pandemii. Minusem jest brak szczegółów. Ten postulat nie jest nowy. Rząd i tak musi go zrealizować, różnica jest tylko taka, że dzięki dodatkowym środkom z Krajowego Planu Odbudowy możemy mówić o większym impulsie inwestycyjnym. Nie wiadomo, jakie warunki muszą być spełnione, by szybki dostęp do internetu się ziścił. A należą do nich: przewidywalność otoczenia regulacyjnego, bezwzględne zapewnienie konkurencyjności na rynku telekomunikacyjnym. Najbardziej brakuje jednak odniesienia do źródła finansowania szybkich sieci. 

E-doręczenia

Ustawa o e-doręczeniach została uchwalona w listopadzie 2020 r., po niemal czterech latach prac koncepcyjnych i legislacyjnych. Umieszczenie jej w wykazie postulatów Polskiego Ładu trudno uznać za nowość. 

Opowiadamy się za stworzeniem i rozwojem e-doręczeń, uznając je za rozwiązanie bardzo potrzebne i zwiększające efektywność komunikacji na linii przedsiębiorca i obywatel a administracja publiczna. Ale postulat jest wsteczny –  projekt jest w trakcie realizacji (wchodzi w drogę wdrożenia). Obawy budzi szczególnie wzmocnienie monopolu Poczty Polskiej SA –  realizującej e-doręczenia, a także jej wsparcie finansowe w tym zakresie, które może pozostawać w niezgodności z unijną dyrektywą pocztową.

Zniesienie opłaty skarbowej za usługi cyfrowe 

Beneficjentami zniesienia opłaty skarbowej za usługi cyfrowe mają być wyłącznie obywatele. To postulat do zaaprobowania tylko wówczas, gdy zostaną nim objęci również przedsiębiorcy (np. w formie 50% bonifikaty opłaty pobieranej od przedsiębiorcy). Propozycja obniżenia opłaty może się stać elementem zachęty do zintensyfikowania kontaktów przedsiębiorców z urzędem drogą elektroniczną (co zwiększa szybkość i ekonomiczność komunikacji i przekłada się na szybkość m.in. procesów inwestycyjnych).

Cyberbezpieczeństwo

Na plus należy zaliczyć pomysł znacznego zwiększenia społecznej świadomości na temat cyberzagrożeń oraz stworzenie kompleksowej strategii obrony przed nimi oraz włączenie cyberbezpieczeństwa do programu dydaktycznego w szkołach i na uczelniach (na ten cel brakowało środków w budżecie państwa). Zgodne z oczekiwaniami rynku jest również wzmocnienie narodowego systemu cyberbezpieczeństwa (wyższe kary za cyberprzestępstwa, a także lepsza identyfikacja nowych zagrożeń), w tym wsparcie samorządów w walce z cyberbniebezpieczeństwami.

 Inne postulaty

Za nowe i przyszłościowe należy uznać dwa postulaty – rozwoju Satelitarnego Systemu Obserwacji – szansa na samodzielny potencjał satelitarny Ziemi oraz włączenie do zasobów superkomputerów pozwalających na obliczenia wielkiej wydajności. 

Wprowadzenie domyślności cyfrowej usług publicznych, integracja e-tożsamości (jedno miejsce logowania i dostępu do e-usług dla wszystkich obywateli), czy powiększenie portfolio dokumentów w aplikacji mObywatel to krok w dobrym kierunku. Jedyne zastrzeżenie jest takie, że domyślność cyfrowa powinna była zostać już dawno zaimplementowana – mimo szumnych zapowiedzi rząd nie wpisał tego projektu do wykazu swoich prac.

Konfederacja Lewiatan